روانشناسي و آسيب شناسي ارتباطات اينترنتي

ارتباط

ارتباط از اصطلاحاتي است كه در نگاه اول نيازي به تعريف ندارد ولي بعد از دقت و بررسي متوجه مي شويم كه:

1- ارتباط يك فرايند است 2- ارتباط يك تبادل است 3- اجتناب ناپذير است.4- هدفمند است.

5 - چندبعدي است. 6- برگشت ناپذير است.

البته دنياي مجازي اينترنت با جهان واقعي و روابط اجتماعي و ميان فردي كه ويژگي هاي آن در بالا ذكر گرديد تفاوتهاي زيادي دارد. با ورود اينترنت به زندگي افراد، گروه ها و روابط در قلمرو اينترنت مرزهاي روابط انساني را در ابعاد زماني و كيفي امتداد داده است. در مورد اينكه آيا بايد روابط اينترنتي را ارتباطاتي واقعي محسوب كرد و يا خير اختلافاتي وجود دارد . با اين وجود چه ما اين روابط را واقعي و چه مجازي تلقي كنيم ، قسمتي از زندگي افراد و روابط آنها را تشكيل داده اند.

ويژگيهاي روانشناختي منحصر به فرد دنياي مجازي اينترنت:

1- حس هاي تقليل يافته : بر خلاف ارتباطات واقعي كه انسانها براي ارتباط از پنج حس خود استفاده مي كنند، در محيط اينترنت ، ارتباط محدود به حواس ديداري و شنيداري و تركيبي از آن دو مي باشد.

2- متن نويسي : در ارتباطات ايميلي و يا ساير ارتباطات متني تقليل حس ها بيشتر به چشم مي خورد.

3- انعطاف پذيري هويت: فرد مي توان از طريق تايپ متن، هويت واقعي خودش را آشكار و يا هويت هاي خيالي براي خودش انتخاب نمايد و يا كاملاً ناشناس بماند.

4- ادراكات تغيير يافته: افراد مي توانند با خواندن ايميل يا متن ديگران ، در اتاق هاي گفتگوي همزمان ذهنشان را به ذهن ديگران پيوند زنند و يا مي توانند به طور همزمان چيزهايي را از خلأ بوجود آورند كه تجربه اي فراواقع گرايانه است ، اين وضعيت خودآگاهي بيشتر به رؤيا شباهت دارد. از جمله ويژگيهاي ديگر مي توان به موقعيت هاي برابر، فضاي متعالي ، قابليت انعطاف زماني، چندگانگي اجتماعي، قابليت ضبط كردن و اختلال رسانه اي اشاره كرد.

آسيب شناسي ارتباطات اينترنتي

دكتر «جان سولر» در مقاله اي تحت عنوان «استفاده سالم و آسيب زا از اينترنت» به بررسي نقش انگيزه هاي ناهشيار انسان دراستفاده آسيب زا از اينترنت مي پردازد. اشتياق و علاقه ي مؤثر فرد نسبت به اينترنت از نظر آسيب شناختي مي تواند سالم، اعتياد آور و يا چيزي بين آن ها باشد. عوامل مختلفي تعيين مي كنند كه فرد در كجاي اين پيوستار قرار دارد همچون نيازهاي اساسي فرد وتأثير فعاليت هاي اينترنتي بر آنها:

1) تعداد و نوع نيازهاي موجود: نيازها مي توانند روانشناختي ، بين فردي ، درون فردي و يا معنوي باشندكه از طريق كوشش هاي اينترنتي نشان داده مي شوند.

2) ميزان محروميت نيازهاي اساسي: هر چه يك نياز اساسي بيشتر ناكام بماند يا انكار و يا ناديده گرفته شود، آمادگي فرد براي اينكه آن را در هر جا و هر طريقي كه بتواند ارضا نمايد بيشتراست.

3) نوع فعاليت اينترنتي: انواع مختلف فعاليت هاي اينترنتي مي تواند از نظر نوع تأثيري كه بر نيازها دارند، بسيار متنوع باشند، محيط هايي كه تركيبي از امكانات را دارا هستند مي توانند طيف وسيعي از نيازها را مخاطب سازند و در نتيجه جذاب تر باشند.

4) تأثير فعاليت اينترنتي : سلامت و تندرستي، موفقيت در كار و داشتن روابط خشنوده كننده با همسالان، دوستان و ... همگي از خصوصيات مهم كاركرد انطباقي است. اين كه اين ويژگي ها تا چه اندازه بوسيله استفاده از اينترنت درمعرض آسيب قرار گيرند و تا چه اندازه از بين مي روند، عمق آسيب شناسي اينترنت را نشان مي دهد.

5) احساسات دروني پريشاني و اضطراب: احساسات رو به تزايد افسردگي، نوميدي، سرخوردگي، از خود بيگانگي ، گناهكاري و شرمساري و خشم مي توانند از علايم هشدار دهنده استفاده آسيب زا از اينترنت باشد.

6) سابقه و مرحله درگيري با اينترنت: كاربران جديد ممكن است فريفته فرصت هاي فريبنده اي شوند كه فضاي مجازي اينترنت فراهم مي آورد. سرانجام تازگي و جذابيت عياشي اينترنتي كاهش مي يابد و با رسيدن به مرحله اعتياد ممكن است وظايف فرد در زندگي واقعي مختل شود.

نياز جنسي ، نياز به يك حالت هوشياري دگرگون، نياز به پيروزي و تسلط ، نياز به تعلق داشتن، نياز به خودشكوفائي و ارتباط مي تواند عوامل مناسبي براي درگير شدن با اينترنت باشد.

اعتياد به اينترنت:

اختلال اعتياد به اينترنت ، يك اختلال روانشناختي است كه با تاب و تحمل فرد و گوشه گيري او در ارتباط است. اختلالات عاطفي و قطع روابط اجتماعي ره آورد اعتياد به اينترنت است. افراد معتاد به اينترنت مانند ساير معتادان، همه ي فكر و ذكرشان را معطوف به اينترنت كرده اند و از كارهاي روزمره شان غافل شده اند.

نشانه هاي اعتياد به اينترنت: فقدان كنترل، دروغ گفتن ، پيامدهاي منفي براي خود و خانواده، رفتار نادرست، كامپيوتر اولين اولويت زندگي ، نشئگي ، نااميدي ، تثبيت ، گريزگري ، بالا رفتن مخارج

روش هاي درمان اعتياد به اينترنت:

1- شكستن عادات فردي 2- براي پركردن اوقات خود كارهاي ديگري در نظر بگيريد.

3- پيدا كردن افرادي براي صحبت كردن با آنها 4- مسايل زير بنايي را جستجو كردن

5- درخواست كمك از متخصصين

هرزه نگاري:

پورنوگرافي يا هرزه نگاري ريشه يوناني دارد و به معناي «نوشتن در مورد روسپي ها» ست. با ورود تكنولوژي هاي جديد امكان ساختن و ذخيره كردن تصاوير و اصوات فراهم گرديد و پخش آنها در سطح وسيعي امكان پذير شد. تكنولوژي كامپيوتر توليد هرزه نگاري را به صورت يك صنعت خانگي پيشرفته در آورده است. اينترنت يك عامل عمده پيشرونده در استثمار جنسي كودكان شده است. توليد هرزه نگاري كودك مصنوعي يا هرزه نگاري ساختگي كه در آنها هيچ انسان واقعي شركت ندارد چالشي را در راه منع هرزه نگاري كودك ايجادكرده است.

در اسلام هرزه بيني به شدت نهي شده است و دستورات صريح ديني در اين مورد كامل و روشن است. امروزه پالايش اينترنت از طريق ساختن نرم افزارهايي كه بتواند سايت هاي حاوي مطالب جنسي و غير اخلاقي را فيلتر كند نيز مد نظر قرار گرفته است.