باسمه تعالي

     بارها شنيده‌ايم كه دانش‌آموز مي‌گويد ” ديگر حال و حوصله خواندن اين كتاب را ندارم ” يا ” آنقدر از اين كتاب خسته شده‌ام كه گفتن ندارد ” يا ” هر چقدر مي‌خوانم مثل اينكه كمتر ياد مي‌گيرم ” و يا ” 10 بار خواندم و تكرار كردم ولي باز هم ياد نگرفتم ”.

    آيا براي يادگيري درس واقعا بايد 10 بار كتاب را خواند؟آيا بايد دروس خود را پشت سر هم مرور كرد؟

و آيا بايد دهها بار درس را تكرار كرد تا ياد گرفت؟
مطمئنا" اگر چنين باشد ، مطالعه ،كاري سخت و طاقت فرسا است . امّا واقعيت چيزي ديگر است . واقعيت آن است كه اين گروه از فراگيران ، روش صحيح مطالعه را نمي دانند و متاسفانه در مدرسه   هم چيزي راجع به چگونه درس خواندن نمي آموزند .

     يادگيري و مطالعه ، رابطه اي تنگاتنگ و مستقيم با يكديگر دارند، تا جايي كه مي توان اين دو را لازم و ملزوم يكديگر دانست.براي اينكه ميزان يادگيري افزايش يابد، بايد قبل از هرچيز مطالعه اي فعال و پويا داشت .

شيوه صحيح مطالعه، چهار مزيت عمده زير را به دنبال  دارد:

1- زمان مطالعه را كاهش مي دهد.

2- ميزان يادگيري را افزايش مي دهد .

3- مدت نگهداري مطالب در حافظه را طولاني تر مي كند.

4-بخاطر سپاري اطلاعات را آسانتر مي سازد.

     براي داشتن مطالعه‌اي فعال و پويا، نوشتن نكات مهم درحين خواندن ضروري است تابراي مرور مطالب، دوباره كتاب را نخوانده و در زماني كوتاه ازروي يادداشتهاي خود مطالب را مرور كرد .

       يادداشت برداري ، بخشي مهّم و حساس از مطالعه است كه بايد به آن توجهي خاص داشت . چون موفقّيت شما را تا حدودي زياد تضمين خواهد كرد و مدت زمان لازم براي يادگيري را كاهش خواهد داد. خواندن بدون يادداشت برداري، يك علّت مهّم فراموشي است.

شش روش مطالعه:

1- خواندن بدون نوشتن:روش نادرست مطالعه است. مطالعه فرآيندي فعال و پويا است وبراي نيل به اين هدف بايد از تمام حواس خود براي درك صحيح مطالب استفاده كرد.

     بايد با چشمان خود مطالب را خواند، بايد در زمان مورد نياز مطالب را بلند بلند ادا كرد و نكات مهم را يادداشت كرد تا هم با مطالب مورد مطالعه درگير شده و حضوري فعال و همه جانبه در يادگيري داشت و هم در هنگام مورد نياز ، خصوصا" قبل از    امتحان ، بتوان از روي نوشته ها مرور كرد و خيلي سريع مطالب مهّم را مجددا" به خاطر سپرد.

2- خط كشيدن زير نكات مهّم: اين روش شايد نسبت به روش قبلي بهتر است ولي روش كاملي براي مطالعه نيست چرا كه در اين روش بعضي از افراد بجاي آنكه تمركز و توجه برروي يادگيري و درك مطالب داشته باشند، ذهنشان معطوف به خط كشيدن زير نكات مهّم مي گردد .حداقل روش صحيح خط كشيدن زير نكات مهّم به اين صورت است كه ابتدا مطالب را بخوانند و مفهوم را كاملا" درك كنند و سپس زير نكات مهم خط بكشند نه آنكه در كتاب بدنبال نكات مهّم بگردند تا زير آن را خط بكشند.

3- حاشيه نويسي: اين روش نسبت بدو روش قبلي بهتر است ولي بازهم روشي كامل براي درك عميق مطالب و خواندن كتب درسي نيست ولي مي تواند براي يادگيري مطالبي كه از اهميّتي چندان برخوردار نيستند، مورد استفاده قرار گيرد.

4- خلاصه نويسي: در اين روش شما مطالب را مي خوانيد و آنچه را كه درك كرده ايد بصورت خلاصه بروي دفتري يادداشت  مي كنيد كه اين روش براي مطالعه مناسب است و از روشهاي قبلي بهتر مي باشد چرا كه در اين روش ابتدا مطالب را درك كرده سپس آنها را يادداشت مي كنيد امّا بازهم بهترين روش براي خواندن نيست.

5- كليد برداري:كليد برداري روشي بسيار مناسب براي خواندن و نوشتن نكات مهّم است . در اين روش شما بعد از درك مطالب، بصورت كليدي نكات مهم را يادداشت مي كنيد و در واقع كلمه كليدي كوتاهترين، راحتترين، بهترين وپرمعني ترين كلمه اي است كه با ديدن آن، مفهوم جمله تداعي شده و به خاطر آورده             مي شود.

6- خلاقيت و طرح شبكه اي مغز:اين روش بهترين شيوه براي يادگيري خصوصا” فراگيري مطالب درسي است. در اين روش شما مطالب را ميخوانيد بعد از درك حقيقي آنها نكات مهم را به زبان خودتان و بصورت كليدي يادداشت مي كنيد و سپس كلمات كليدي را برروي طرح شبكه اي مغز مي نويسد ( در واقع نوشته هاي خود را به بهترين شكل ممكن سازماندهي    مي كنيد و نكات اصلي و فرعي را مشخص مي كنيد)تا در دفعات بعد به جاي دوباره خواني كتاب، فقط به طرح شبكه اي مراجعه كرده وبا ديدن كلمات كليدي نوشته شده بروي طرح شبكه اي مغز ، آنها را خيلي سريع مرور كنيد.

       اين روش درصد موفقّيت تحصيلي شما را تا حدود بسيار زيادي افزايش مي دهد و درس خواندن را بسيار آسان مي كند و بازده مطالعه را افزايش مي دهد.

شرايط مطالعه:

1- آغاز درست:براي موفقّيت در مطالعه بايد درست آغاز كنيد.

2- برنامه ريزي:يكي از عوامل اصلي موفقّيت ،‌داشتن برنامه منظم است.

3- نظم و ترتيب:اساس هر سازماني به نظم آن بستگي دارد.

4-حفظ آرامش:آرامش ضمير ناخود آگاه را پويا و فعال     مي كند .

5- استفاده صحيح از وقت:بنيامين فرانكلين می گوید:آيا زندگي را دوست داريد؟ پس وقت را تلف نكنيد زيرا زندگي ازوقت تشكيل شده است.

6- سلامتي و تندرستي:عقل سالم در بدن سالم است.

چند توصيه مهّم كه بايد فراگيران علم از آن مطلع باشند:

1- حداكثرزماني كه افراد مي توانند فكر خود را بروي موضوعي متمركز كنند بيش از 30 دقيقه نيست، يعني بايد سعي شود حدود 30 دقيقه برروي يك مطلب تمركز نمود و يا مطالعه داشت و حدود 10 الي 15 دقيقه استراحت نمود سپس مجددا" با همين روال شروع به مطالعه كرد.

2- پيش از مطالعه از صرف غذاهاي چرب و سنگين خودداري كنيد و چند ساعت پس از صرف غذا مطالعه نمائيد. چون پس از صرف غذاي سنگين بيشتر جريان خون متوجه دستگاه گوارش مي شود تا به هضم و جذب غذا كمك كند و لذا خونرساني به مغز كاهش مي يابد و از قدرت تفكر و تمركز كاسته مي شود.

    از مصرف دارو هم خودداري فرمائيد، همچنين غذاهاي آردي مثل نان و قندي قدرت ادراك و تمركز را كم مي كند نوشابه هاي گازدارهم همينطور هستند.

3- ذهن آدمي با هوش است. اگر يادداشت برداريد خود را راحت از حفظ و بياد سپاري مطالب مي كنید و نيز همزمان   نمي توانيد هم مطلبي را بنويسيد و هم گوش دهيد. پس در حين مطالعه لطفا" يادداشت برداري نمائيد .